دست نوشته های یک دبیر

                                                       بسمه تعالی   ادبیات فارسی 2             خرداد                                                 شماره 1   الف ) معنای ساده و روان ابیات زیر را بنویسید .   1.        دیگر به احدی تعارف ندهد .   2.        من با ذکر تو الف گرفته ام .   3.        هیچ شکوفه نیست کز تبار گلخند تو نیست .   4.        متکلم وحده و مجلس آرای بلا معارض شده است .   5.        فلک باخت از سهم آن جنگ رنگ   6.        چه باید نازش و نالش بر اقبالی و ادباری   7.        فی الجمله نماند از معاصی منکری که نکرد و مسکری که نخورد .   8.        داستان از میوه های سر به گردون ساي اينك خفته در تابوت خاك مي گويد .   9.        چون خاک در هوایی تو از پا فتاده ام                  چون اشک در قفای تو با سر دویده ام   10.     محبوسم و طالع است منحوسم                         غمخوارم و اختر است خونخوارم   ب) درک مطلب          "با توجه به ابیات و عبارات زیر به سوالات پاسخ دهید . "   1. آیینه ی سکندر جام می است بنگر               تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا   2. آن که آهنگ هجرت از خویش کرده است با مرگ آغاز می شود .   3. دری که به باغ بینش ما گشوده ای هزار بار خبیری تر است .   4. ای سرو پای بسته به آزادگی مناز                 آزاده من که از همه عالم بریده ام   5. عمه گفت : " خان کاکا . فعلا تو هستی  و  نعش برادر. منشین و تماشا کن که خونش پایمال شود .     11.     در مثال اول منظور از "جام می " چیست ؟   12.     مفهوم کلی بیت اول را بنویسید .   13.     کلمه ی  " دارا " چه آرایه ای دارد ؟   14.     در مثال دوم چه نوع هجرتی مورد نظر است ؟   15.     در مثال سوم  منظور از " در " چیست ؟   16.     در مثال چهارم شاعر خود را از سرو آزاده تر می داند ؟   17.     در مثال پنجم « خونش پايمال شود » يعني چه ؟              ج) خود آزمایی :   18.     با توجه به شعر انتظار چه شباهت ها یی میان جنگ بدر و قیام حضرت مهدی ( عج ) وجود دارد ؟ ( دو مورد )   19.     چرا در تاریخ ایران سقوط ساسانیان سر آغاز تحولی بزرگ شمرده می شود ؟   20.     محوری ترین پیام داستان هدیه ی سال نو چیست ؟   21.     گون و نسیم در شهر سفر به خیر نماد چه کسانی هستند ؟   22.     « در انتظار غبار بی سوار نشستن » کنایه از چیست ؟   23.     ابن بطوطه در نماز جماعت شوشتر به چه رسمی اشاره کرده است ؟   24.     در مصراع " چو به دوست عهد بندد زمیان پاک بازان " منظور از دوست و پاک باز چیست ؟   25.     در بیت " رنگین سخنان در سخن خویش نهانند   /     از نکهت خود نیست به هر حال جدا گل ( رنگین سخنان ) چه کسانی هستند ؟        د) دانش های ادبی :   26.     خواجه عبدالله انصاری معروف به ..................  در قرن  ............. می زیست .   27.     نام دو جریان ادبی را که در عصر حاضر . در خارج از ایران رواج دارد بنویسید .   28.     نام صاحبان آثار زیر را بنویسید .                 الف ) مدیر مدرسه ......................       ب) ارغوان .......................   29.     نام دو آرایه ی ادبی را که در بیت زیر وجود دارد بنویسید .           موي سپيد را فلكم رايگان نداد           اين رشته را به نقد جواني خريده ام   30.     کدام گزینه متفاوت است ؟          1. نه سایه دارم و نه بیفکنندم و سز است                     2. در سخن مخفی شدم بو در بر گل          3. گر می گریزم از نظر مردمان رهی                       4. خارم ولی به سایه ی گل آرمیده ام   31.     ارتباط معنایی در اسلوب معادله بر پایه ی ......................... است .   ر) معنی لغت   معننای لغت های مشخص شده را بنویسید   1- با حال استیصال  پرسیدم   .       2 – وسط میدان هیمه  گذاشته اند .   3. بر پذیرفتن  ننگ رجحان دارد .   4 – مقرنس ها و رواق ها  باز یاد آور ... هستند .    5- انشای ارتجالی  خسرو   6- اشتلم می کرد .   7. در نامه ی اعمالی جراید      8 . از حیث غرابت  با اهرام مصر برابر ی می کند .   س) شعر حفظی :   1 - جاي خالي را كامل كنيد .   مردم شهر به ........چنان می نگرد               که به یک شعله به یک ...........   2 - مصرع دوم بيت زير را ننويسيد   حسن را بر دیده ی خود جلوه داد                 .............................................    درس ادبیات فارسی (2)                                         شماره 2                      الف ) بیان معنی و مفهوم شعر و نثر :   1 – تویک ساعت چوافریدون به میدان باش تا زان پس    به هر جانب که روی آری درفش کاویانی بینی   2 – موی سپید را فلکم رایگان نداد                           این رشته را به نقد جوانی خریده ام   3 – عشق شوری در نهاد ما نهاد                             جان ما در بوته ی سودا نهاد   4 – برو طواف دلی کن  که کعبه ی مخفی است             که آن خلیل بنا کرد و این خدای خلیل .   5 – الهی ، مرا عمل بهشت نیست و طاقت دوزخ ندارم . اکنون کار با فضل تو افتاد .   6 – حسودان تنگ نظر و عنودان بد گهر وی را به می و معشوق و لهو و لعب کشیدند .   7 -  ز یزدان دان نه از ارکان کوته دیدگی باشد                 که خطی کز خرد خیزد تو آن از بنان بینی     8 -  پس از پایان موعظه از هر سو رقعه ها به سوی او فرستادند .   9 – بت پرستی کی کند گر برهمن بیند مرا .   10 – طومار ندامت است طبع من                     حرفی است هر آتشی ز طومارم   11 -  لیکن خروس غالب حرکتی کرد نه مناسب حال درویشان .   12 – مگر از کدام باده ی مهر  /  مست بودی که با تازیانه ی هشتاد زخم بر خود حد زدی ؟   ب) لغت        در جمله ها و مصراع های زیر فقط معنی کلمه های مشخص شده را بنویسید .   1 – عنان گیر تو گر روزی جمال در دین باشد       عجب نبود که با ابدال خود را هم عنان بینی     2 – ملیجک این طرف و آن طرف می رفت و اشتلم  می کرد .   3 – چه باید نازش و نالش براقبالی و  ادباری .   4 – بی زلت  و بی گناه محبوسم .   5 – آن مطالب  اوراد  و اذکاری  بود که پدر بزرگش در صبح و شام می خواند .   6 – این تاس را لحظه ای بگیر تا دوگانه بگزارم .    ج ) درک مطلب :   1 – عطا از خلق چو جويی گر او را مال ده گویی          به سوی عیب چون پویی گراو را غیب دان بینی   الف ) در کدام قسمت بیت به آیه " العالم محضرا ... لا تعصوا فی محضره " اشاره شده است ؟   ب) منظور از " او " در بیت فوق کیست ؟   2 – هدف نهایی بیت زیر چیست  ؟            دانش و آزادگی  و دین و  مروت                   این همه را بنده ی درم نتوان کرد   3 – توصیه شاعر دربیت زیر چیست  ؟         کم گوی و گزیده گوی چون در                      تا ز اندک تو جهان شود پر   4 – با توجه به ابیات زیر به پرسش ها پاسخ دهید ؟              ای سرو پای بسته به آزادگی  مناز             آزاده من که ازهمه عالم بریده ام               گر می گریزم از نظرمردمان رهی              عیبم مکن که آهوی مردم ندیده ام   الف ) به چه دلیل شاعر خود را آزاده می داند ؟   ب) علت گریز شاعر از مردم چه بوده است ؟   5 – حافظ به ما ژرف زیستن و شاد زیستن می آموزد و یک تنه تکیه گاه ماست .   الف ) ما شاد زیستن را از چه کسی یاد می گیریم ؟    دانش های ادبی  :   1 – نام صاحبان آثار زیر را بنویسید ؟        کارنامه بلخ :                            فیه ما فیه :   2 – کتاب " الایام " اثر کیست ؟ و موضوع آن چیست ؟   3 – در بیت " دی می شد و گفتم صنما عهد به جای آر         گفتا غلطی خواجه در این عهد وفاست " چه آرایه ای به کار رفته است ؟   4 – شعر بعد از نیما به چند نوع تقسیم  شده است ؟   5 – در جمله ی "  جامه اش شولای عریانی است " چه آرایی نهفته است ؟   6 – پدر داستان نویسی ایران کیست ؟   خود آزمایی  :   1 – شاعر در زیر کدام خصوصیت دنیا  را بیان کرده است ؟           چه باید نازش و نالش بر اقبالی و ادباری         که تا بر هم زنی دیده نه این بینی و نه آن بینی 2 – در مصرع " که گر عرش به فرش آیی و گر ماهی به چاه افتی " "عرش و فرش " کنایه از چیست ؟   3 – ممال کلمات ( رکاب و سلاح ) را بنویسید ؟   4 – مقصود از عبارات زیر را بنویسید .          کمیتش لنگ بود                                   مثل شاخ و شمشاد   5 – "گون و نسیم  " در شعر " سفر به خیر " نماد چه کسانی هستند ؟   6 – مقصود از بیت " خورده قسم اختران به پاداشم          بسته کمر آسمان به پیکارم " چیست ؟   7 – در عبارت " مبحث حروف اضافی "  ایهام را نشان دهيد ؟   8 – در بیت زیر " و پیدا نکردم در آن كنج غربت          به جز آخرین صفحه ی دفترت را " منظور از "كنج غربت " چیست ؟  حفظ شعر :   الف ) عشق شوری در نهاد ما نهاد                        جان ما در بوته ی................... نهاد .          گفت و گویی در .............. ما فكند                جست و جویی در................. ما نهاد .    ب)  هر نفس آواز عشق می رسد از چپ و راست       ما به فلک می رویم عزم......... راست .   سوالات درس : ادبیات فارسی ( 2 )                                                      شماره 3   درک مطلب  : با توجه به ابیات زیر به پرسش ها پاسخ دهید ؟                شخصی به هزار غم گرفتارم           در هر نفسی به جان رسد کارم               خورده قسم اختران به پاداشم          بسته کمر آسمان به پیکارم              محبوسم و طالع است منحوسم         غمخوارم و اختر است خونخوارم             بندی است گران به دست و پایم در    شاید که پس ابله و سبکبارم    1 – (کار به جان رسیدن ) کنایه از چیست ؟   2 – شاعر علت گرفتاری خود را در چه می داند ؟ در کدام بیت آمده است ؟   3 – (سبکبار ) در بیت آخر به چه معنی آمده است ؟             قاصد روزان ابری ، داروگ ، کی می رسد باران  /  بر بساطی نیست /  در درون کومه ی تاریک من ذره ای با آ ن نشاطی نیست  / و جدار دنده های نی به دیوار اتاقم دارد از خشکیش می ترکد .   4 – (داروگ ) یعنی چه ؟ و پیام آور چیست ؟   5 – تصویری که شاعر از اتاق خود ترسیم می کند نشانه ی چیست ؟   6 – آرایه ی ( متناقص نما ) در کدام بیت آمده است ؟   7 – این شعر در چه قالبی  سروده شده است ؟ یک ویژگی آن را بنویسید ؟   8 – در عبارات (مگر ریاضی کمیتش لنگ بود ) مفهوم کنایی عبارت را بنویسید ؟   معنی لغات :   1 . مگر ای سحاب رحمت تو بیاری  ار نه دوزخ              2 – درزی  ازل به قامت زیبای جناب ایشان دوخته است   3 – روزی تفقدی  کن درویش بینوا را                          4 – تاس ها  بر گیر که به حمام رویم .   5 – به قول نظامی خشت می زد                               6- چون رقعه ها به شیخ می رسید   7 – از این قبیل کتاب ها که سرا پا تنبه  است می آورم       8 – دمی آب خوردن پس از بدسگال   دانش های ادبی :   1 – به اشعاری که در زندان سروده می شود ، اصطلاحا چه می گویند ؟   2 – آثار زیر از کیست ؟       کارنامه بلخ (                     )       آزادی و تربیت (                     )   3 - در شعر دوره ی مشروطه به چه مسایلی پرداخته شده است ؟   4 – در بیت زیر دو آرایه ی ادبی را مشخص کنید ؟       نه سایه دارم و نه بیفکنندم و سزاست           اگر نه بر درختی تر کسی تبر نمی زند   5 – مشهور ترین اثر سیمین دانشور چه نام دارد ؟   6 – دو تن از فیلم نامه نویسان معروف ایرانی را نام ببرید ؟   خود آزمایی :   1 – (سر به گرد آوردن ) یعنی چه ؟   2 – ( از عرش به فرش آمدن ) کنایه از چیست ؟   3 – چرا نویسنده  مثنوی معنوی را از کتاب مقدس غریبان برتر می داند ؟   4 – در عبارت (مبحث حروف اضافه ) چه ایهامی وجود دارد ؟   5 – (گون و نسیم ) در شعر (سفر به خیر )نماد چه کسانی است ؟   6 – ابن بطوطه به چه رسمی در نماز جماعت شوشتر اشاره کرده است ؟   7 – چرا نویسنده نقش کاشی ها را ( بهار منجمد ) نامیده است ؟   8 – در مصراع ( در میان خانه گم کردیم صاحب خانه را ) مقصود از ( صاحب خانه ) کیست ؟   معنی نظم و نثر :   عبارات و ابیات زیر را به فارسی روان بر گردانید ؟   1 – دوگانه بگزارم   2 – ارتجالا انشایی می ساخت .   3 – الهی عذر ما بپذیر ؛ بر عیب ها ی ما مگیر   4 – یکی از حضار که کباده ی شعر و ادب می کشید   5 – وسعت تو را ( علی ) چگونه در سخن تنگ مایه بگنجانم   6 – یکی ز شب گرفتگان چراغ بر نمی کند   7 – در آن نفس که بمیرم در آرزوی تو باشم               بدان امید دهم جان که خاک کوی تو باشم   8 – داستان از میوه های سر به گردون سای اینک خفته در تابوت پست خاک می گوید .   9 – آن سمند سخن را در میدان ذهن و روح و مغز و دل مستمعان به جولان در آورد .   10 – ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون            نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا حفظ شعر :   عشق  ........... در نهاد ما نهاد             جان ما در بوته ی .............. نهاد قایق از تور ........ / و دل از آرزوی ..................... هم چنان خواهم راند   ادبیا ت فارسی                                                                                                    2 شماره 4         الف – معنی و مفهوم بیت ها و عبارتهای زیر را به نثر روان بنویسید .   1 – برو ای گدای مسکین در خانه ی علی زن           که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را   2 – اگر در باغ عشق آیی همه خراش دل یابی            وگر در راه دین آیی همه نقاش جان بینی   3- محبوس چرا شدم ، نمی دانم                             دانم که نه دزدم و نه عیارم   4 – شب از چشم تو ، آرامش را به وام دارد   / و طوفان ، از خشم تو ، خروش را   5 – در این سرای بی کسی ، کسی به در نمی زند   6 – الهی ، عذر ما بپذیر ، بر عیب های ما مگیر .   7 – تنها همان رتبه های بالا را وعده بگیر و مابقی  را نقدا خط بکش .   8 – کالبد بنا ، مینایی است که روح ایران را در آن حبس کرده اند .   9 – غلام گفت : ای خواجه ، این تاس را لحظه ای بگیر تا دوگانه بگزارم .   ب) معنی لغات مشخص شده را داخل ( کمانک ) بنویسید .   1-  او ارتجالا  (                     )  انشایی ساخت .            2 – چشم ما را ضیای (                          ) خودده .   3 -  چو سوفارش (                ) آمد به پهنای گوش .      4 – با حال استیصال (                            ) پرسیدم .   5 – وی استعدار  فیاض (                )  در فرا گرفتن موسیقی داشت .  6 – طومار  (                 ) ندامت است طبع من   7 – ملیجک می دوید و اشتلم  (            ) می کرد .   8 – کت  (                       ) و بغلش را می بندند .   پ ) دانش های ادبی :   1 – در بیت های زیر چه آرایه هایی به کار رفته است ؟   الف ) دم تیغ بر گردنش چون رسید                   سر عمر و صد گام از تن پرید   ب) دود اگر بالا نشیند کسر شان شعله نیست        جای چشم ابرو نگیرد ، گر چه او بالاتر است .   2 – شعر معاصر پس از نیما در سه شیوه ادامه یافت ، دو شیوه ی آن را نام ببرید .   3 – رابط میان تغزل و تنه ی اصلی قصیده چیست ؟   4 – به اشعاری که در زندان سروده می شود ، اصطلاحا چه می گویند ؟   5 – کتاب های زیر از کدام شاعر یانویسنده است ؟  الف ) چشم هایش                              ب) در کوچه باغ ها ی نیشابور   6 – سنایی شاعر چه قرنی است ؟ یک کتاب از وی نام ببرید .   ت) حفظ شعر :   1 – مصراع دیگر را بنویسید ، عشق شوری در نهاد ما نهاد               ........................................   2 – تکمیل کنید :   مردم شهر به یک ................. چنان می نگرد /  که به یک .................. ، به یک خواب لطیف   ث) درک مطلب :   با تو جه به بیت ها به پرسش های 1 تا 4 پاسخ دهید .   محبوسم و طالع است منحوسم                    غمخوارم  و اختر است خونخوارم   زندان خدایگان که و من که                       نا گه چه قضا نمود دیدارم ؟   بندی است گران به دست و پایم در             شاید که بس ابله و سبک بارم ؟   ترسیدم و پشت بروطن کردم                    گفتم من و طالع نگو نسارم ؟   1 – شاعر در بیت دوم از چه می نالد ؟   2 – سبک بار در بیت سوم یعنی چه ؟   3 – " پشت بر وطن کردن " کنایه از چیست ؟   4 – در کدام بیت شاعر ، بخت خویش را دشمن خود می داند ؟ 5 – مفهوم کنایی " کباده ی چیزی را کشیدن " را بنویسید .   6 – در بیت " موی سپید را فلکم را به رایگان نداد          این رشته را به نقد جوانی خریده ام " شاعر موی سپید را به چه بهایی خرید ؟   7 – همه برده سر در گریبان فرو                 نشد هیچ کس را هوس رزم او   « علت سر در گریبان فرو بردن همه » چیست ؟   ج ) خود آزمایی :   1 – عبارت کنایی « دندان به دندان خاییدن » و « پنجه در یقه افکندن » را بنویسید .   2 – عبارت « شلخته درو کنید تا چیزی گیر خوشه چین ها بیاید » یعنی چه ؟   3 - « با چشمانی یتیم ندیدنت » یعنی چه ؟   4 – دو اثر دیگر از نویسنده ی « کویر » نام ببرید ؟   5 – در عبارت « مبحث حروف اضافه » چه ایهامی  وجود دارد ؟   6 – با در نظر گرفتن خاطرات اعتماد السلطنه ، بگویید که دربار قاجار چه ویژگیهایی داشتند ؟   7 – علت تغییر رفتار « طه حسین » چه بود ؟   8 – دربیت « همان دستمالی که پولک نشان شد / و پوشید اسرار چشم ترت را »   « پولک نشان شدن دستمال » نشانه ی چیست ؟   ادبیا ت فارسی 2   خرداد                                                               شماره 5            الف ) معنی لغات : معنی لغات مشخص شده شده را بنویسید .   1 – و صولت حیدری رادست مایه ی شادی کودکانه شان کردی .   2 – پس از نماز عشا به انواع اوراد و ادعیه می پرداخت .   3 – جامه اش شولای  عریانی  .     4 – کاسه ها را لحظه ای بگیر تا دوگانه  بگزارم .   5 – ملیجک این طرف و آن طرف می دوید و اشتلم می کرد . 6 – او شعر می گفت اما خشت می زد .   7 – آن لاورتان  را خودم به درک می فرستادم .        8 – متکلم وحده و مجلس آرای بلامعارض شده است .   ب) معنی شعر و نثر : بیت ها و عبارتها ی زیر را به نثر ساده ی امروزی بنویسید .   1 – الهی با ذکر تو الف گرفته ام .   2 – بشد تیز رهام با خود و گیر .   3 – یکی از حضار که کباده ی شعر و ادب می کشید .   4 – به خواب عافیت آن گه به بوی موی تو باشم .   5 – موی سپید را فلکم رایگان نداد              این رشته را به نقد جوانی خریده ام .   6 – در آن نفس که بمیرم در آرزوی تو باشم           بدان امید دهم جان که خاک کوی تو باشم .   7 . خاک مرا جزیره ی خشکی گمان میر                  دریای بیکران و خروشان نهفته است .   8 – مگر از کدام باده ی مهر مست بودی که با تازیانه ی هشتاد زخم بر خود حد زدی .   9 – سرو پکالش خینی می شود .          10 – او را نیز بسمل کردم .   ج ) دانش های ادبی :   1 – سر آغاز شعر نو با نوشتن کدام اثر و توسط چه کسی شروع شده است ؟   2 – در عبارت « از تهی سرشار / جویبار لحظه ها جاری است »  چه آرایه ادبی وجود دارد ؟   3 – شعر حبسیه چیست ؟ يك شاعر حبسیه سرا نام ببريد .   4 – نوع ادبی که مبارزه ی ملت ها را در برابر بیگانگان نشان می دهد چه نام دارد ؟   5 – کتاب های روبه رو از کیست ؟      الف ) الایام                       ب) بینوایان   6 – در بیت « عیب پاکان زود بر مردم هویدا می شود       موی اندر شیر خالص زود پیدا می شود » يك آرایه ی ادبی نشان دهيد . د) درک مطلب :   1 – مفهوم کلی ابیا ت زیر را بنویسید .    ده روز مهر گردون افسانه است و افسون          نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا (                   )   - هزار بادیه سهل است با وجود تو رفتن            اگر خلاف کنم سعدیا به سوی تو باشم (                 )   2 – مفهوم کنایی عبارت زیر را بنویسید .   - کمیتش لنگ بود .                     – همان دستمالی که پولک نشان شد .   3 – با توجه به ابیات به سوالات  جواب دهید .   یکی ز شب گرفتگان چراغ بر نمی کند           کسی به کوچه سار شب در سحر نمی زند   نشسته ام در این غبار بی سوار                  دریغ کز شبی چنین سپیده سر نمی زند .   الف ) منظور از شب گرفتگان چیست ؟            ب) منظور از  « سحر» و « سپیده » چیست ؟   4 – با توجه به عبارت مذکور به سوالها پاسخ دهید .  « قربانش گردن تک و تنها می آید سی میدان ، دور میدان یواش می گردد ، فکری است ، چه طور یک تنه با آن همه دشمن لعین جر بکند .»   الف ) اشاره به چه مراسمی دارد ؟                  ب) منظور از « سی میدان » ،« جر بکند» چیست ؟   ه – خود آزمایی :   1-      معنی عبارت های مذکور را بنویسید .    سماق مکیدن (                        )          شکم را صابون زدن (                       )   2-    عبارت « با چشمانی یتیم ندیدنت » یعنی چه ؟   3-    « گون » و « نسیم » در شعر سفر به خیر نماد چه کسانی هستند ؟   4-    در مصراع « در میان خانه گم کردیم صاحب خانه را » منظور از صاحب خانه چیست ؟   5-    در شعر « ریشه پیوند » منظور شاعر از « در سینه ام هزار خراسان نهفته است » چیست ؟   6-    در بيت زيرمقصود از «مجمعی که شاهدان دو عالم درآن گردمی آیند » چیست ؟     به مجمعي كه درآيند شاهدان دو عالم          نظر به سوي تو دارم غلام روي تو باشم   7-    در جمله ی « مردم این جزیره از اشراف فارس هستند » ، فارس به چه معنی است ؟   8-    چرا در درس « جلوه های هنر در اصفهان » نویسنده نقش کاشی ها را « بهار منجمد » نامیده است ؟   ی) حفظ شعر :   الف – پشت دریاها شهری است  /  که در آن وسعت خورشید به اندازه ی ......................   ب – عشق شوری در نهاد ما نهاد               جان ما .............................................